Büyük ölçekli ERP (Kurumsal Kaynak Planlaması) projeleri, iş dünyasının en zorlu maratonlarından biridir. Operasyonları uçtan uca dijitalleştirmek, maliyetleri düşürmek ve süreç verimliliğini artırmak gibi hedeflerle yola çıkılır. Bu maratonun sonunda hedeflere ulaşmak, dayanıklılık, disiplin ve doğru ekip çalışması gerektirir.
SAP projeleri, büyük bir orkestranın konserine benzer. İş süreçleri, yazılım modülleri, danışmanlar ve kullanıcılar sahnede yerlerini alır. Ama orkestranın uyum içinde çalabilmesi için görünmez bir şefe ihtiyaç vardır: SAP Basis ekibi. Basis olmadan müzik başlar ama kısa sürede ritim bozulur, senfoni dağılır.
Birçok projede, bu görünmez şef ikinci planda bırakılır. İş süreçleri, modül danışmanlığı ve iş birimi talepleri öne çıkarken, altyapı, test ve sistem yönetimi göz ardı edilir. Sonuç ise milyonlarca dolarlık bütçelerin çöpe gitmesi olabilir. Gartner araştırmasına göre, son yıllardaki büyük ölçekli ERP projelerinin %70’den fazlası ya bütçeyi aşıyor veya başarısızlıkla sonuçlanıyor.
Bu yazıda, önce SAP Basis’in kritik fonksiyonlarını ele alacağız. Ardından, dünyada başarısız olmuş bazı büyük SAP projelerine bakarak, Basis eksikliğinin başarısızlıklarda nasıl belirleyici bir rol oynadığını göreceğiz.
SAP Basis’in Kritik Fonksiyonları: Projenin Görünmez Omurgası
Bir SAP projesini inşa etmek, bir gökdelen yapmak gibidir. Çelik kolonlar gözükmez ama tüm yapıyı taşır. İşte Basis, o kolonlardır.
1. Sistem Mimarisi ve Altyapı Planlaması
SAP projeleri donanım, işletim sistemi, veritabanı ve uygulama katmanlarının kusursuz uyumuyla çalışır. Özellikle SAP S/4HANA‘nın in-memory veritabanı yapısı nedeniyle, doğru boyutlandırma (sizing) klasik veritabanlarından daha kritiktir. Yetersiz donanım, kullanıcı sayısı arttığında darboğaz yaratır. Basis ekibi bu aşamada:
- CPU, RAM, disk, network kapasitesi planlaması yapar.
- Yük dengeleme ve yüksek erişilebilirlik senaryolarını tasarlar.
- Bulut veya on-premise mimari kararlarını optimize eder.
Bir Formula 1 aracı düşünün: Motor gücü doğru hesaplanmazsa, pistin ortasında durmanız an meselesidir.
2. Transport ve Konfigürasyon Yönetimi
SAP projelerinde yüzlerce geliştirme nesnesi testten canlıya taşınır. Manuel transport süreçleri hata riskini artırırken, SAP Solution Manager‘ın bir modülü olan ChaRM (Change Request Management) gibi araçlar, tüm değişikliklerin izlenebilir, onaylanabilir ve otomatize edilebilir bir yapıya kavuşmasını sağlar. Basis ekibi burada:
- Transport path’leri oluşturur.
- Otomasyon ve denetim mekanizmaları kurar.
- Versiyon çakışmalarını engeller.
Küçük bir yanlış transport, domino taşlarını devirir ve bir sabah yüzlerce kullanıcının sistemlere giremediğini görürsünüz.
3. Test Ortamlarının Kurulumu ve Yönetimi
“Test ortamına gerek yok, doğrudan canlıya alırız” diyen projeler, kısa vadede zamandan kazanıyor gibi görünse de, uzun vadede milyonlar kaybediyor. Basis ekipleri:
- Performans testi (yük testleri, stres testleri),
- Disaster Recovery testi (felaket senaryoları),
- Sistem yükseltme ve yamaların testleri
gibi adımları yürütür. Yetersiz yük testleri, canlıya geçişle birlikte satürasyon noktasına ulaşan CPU veya bellek kaynaklarının sistemin durmasına yol açabilir. Bu süreçler, sistemin gerçek dünyada nasıl davranacağını önceden gösterir.
4. Sistem İzleme ve Performans Optimizasyonu
Canlıya geçiş sonrası sistemin izlenmesi, kullanıcı deneyimini doğrudan etkiler. Basis ekibi:
- CPU, memory, disk I/O, network trafiğini izler.
- HANA veritabanı optimizasyonlarını uygular.
- Proaktif alarmlar kurarak sorunları kriz haline gelmeden çözer.
SAP dünyasında bu iş, uçağın kokpitinde sürekli göstergeleri kontrol etmeye benzer. Pilot (iş birimleri) uçağı uçurur ama kokpit kontrol edilmezse uçuş riske girer.
5. Yedekleme ve Disaster Recovery (DR) Planlaması
Birçok şirket felaket kurtarma planını canlıya geçişten sonra düşünür. Oysa sistem çöktüğünde ya da veri kaybolduğunda iş işten geçer. Basis ekipleri:
- Yedekleme stratejileri kurar.
- Olağanüstü durum senaryolarını planlar.
- Sistem replikasyonu ve failover çözümleri uygular.
Paraşüt olmadan uçaktan atlamak nasıl akıl almazsa, Felaket Kurtarma (Disaster Recovery) planı olmadan SAP projesi yürütmek de öyledir.
6. Güncelleme ve Patch Yönetimi
SAP ekosistemi sürekli güncellenir. Basis ekibi:
- Güvenlik yamalarını uygular.
- Kernel güncellemeleri yapar.
- Uyumluluk testlerini yönetir.
Bu süreçler düzenli yönetilmezse, sistemler siber saldırılara açık, eskiyen ve uyumsuzluk riski taşıyan yapılar haline gelir.
Basis Eksikliğinin Bedeli: Dünya Çapında Başarısız SAP Projeleri
Teoride her şey kolay görünür. Ama pratikte Basis desteğinin ihmal edilmesi, milyon dolarlık projeleri çöpe çevirebilir. Bu hikayelerde ortak bir tema var: Proje yöneticileri ve iş birimleri, teknik altyapı ve sistem yönetimi risklerini hafife alıyor. İşte dünya çapında bazı ders niteliğinde örnekler:
1. Lidl
Almanya’nın dev perakende zinciri Lidl, SAP ERP projesine 600 milyon Euro’dan fazla yatırım yaptı. Yıllarca süren çalışmaların ardından proje iptal edildi.
Sorunlar:
- SAP’nin standart veri modelini kabul etmeyip aşır özelleştirmeler yapmak istemeleri,
- Karmaşık transport ve konfigürasyon süreçlerinde yaşanan kaos,
- İş süreçleri ile teknik altyapının uyumsuzluğu.
Basis Açısından Kritik Ders:
Basis ekibinin proje mimarisi aşamasındaki rolü, projeyi mümkün olduğunca standartlarda tutmak, özelleştirmelerin teknik maliyet ve risklerini ortaya koymak ve altyapıyı sağlamlaştırmaktır. Lidl örneğinde bu rol geri plana atıldı. Transport yönetimi ve sistem landscape kontrolü sağlanamadı.
2. Revlon
Kozmetik devi Revlon, SAP ERP’ye geçiş yaptıktan sonra ciddi sorunlar yaşadı. Tedarik zinciri aksadı, ürünler mağazalara ulaşamadı, satışlar düştü ve nadir görülen bir yatırımcı davasıyla karşı karşıya kaldı.
Sorunlar:
- Yetersiz entegrasyon ve performans test süreçleri,
- Canlıya geçiş sonrası sistem stabilitesinin bozulması,
- Cut-over planınınhatalı yürütülmesi.
Basis Açısından Kritik Ders:
Entegrasyon testi (Integration Testing) ve yük testi (Load Testing) Basis’in temel sorumluluklarındandır. Bu süreçler atlandığında veya yüzeysel yapıldığında, teknik sorunlar doğrudan operasyonel ve finansal kayıplara dönüşür. Revlon’un yaşadığı kayıp, sadece sistemsel değil aynı zamanda marka itibarına da zarar verdi.
3. Haribo
Şeker devi Haribo, S/4HANA projesine yüksek beklentilerle başladı. Ancak proje kısa sürede darboğazlara yol açtı.
Sorunlar:
- Tedarik zincirinde kesintiler,
- Performans ve stres testlerinin ihmal edilmesi,
- Data migrationsüreçlerinde yaşanan aksaklıklar,
- Planlama eksiklikleri.
Basis Açısından Kritik Ders:
Yük testleri (Load Tests) ve ölçeklenebilirlik testleri (Scalability Tests) yapılmadığında, SAP S/4HANA gibi yüksek performanslı sistemler bile pratikte tıkanır. Haribo örneği, “testi olmayan, gerçek veri ve kullanıcı yükü ile simüle edilmemiş bir canlıya geçişin bir felaket” olduğunu gösteriyor.
4. Hershey
ABD’nin dev çikolata üreticisi Hershey, 1999’da ERP geçişi sırasında büyük bir kriz yaşadı. Amaç; tedarik zincirini hızlandırmak, üretim planlamasını güçlendirmek ve satışları artırmaktı. Ancak proje planlamasında yapılan kritik hatalar, markanın tarihine geçecek bir aksaklığa yol açtı. Canlıya geçişin hemen ardından özellikle Cadılar Bayramı döneminde ürünler mağazalara zamanında ulaşamadı. Şirketin satışları düşerken, borsa değeri bir çırpıda eridi.
Sorunlar:
- Zaman baskısı nedeniyle kritik test süreçlerinin (entegrasyon, yük testi) atlanması veya kısaltılması,
- Veri migrasyonusorunları,
- Cut-over planlamasınınyetersizliği.
- Kullanıcı eğitimlerinin yeterli yapılmaması
Basis Açısından Kritik Ders:
Hershey vakası, test ortamı yönetimi, transport sıralaması (transport sequence) ve cut-over planlaması eksikliklerinin milyarlarca dolarlık zarara nasıl dönüşebileceğinin tipik örneğidir. Basis ekibinin görevlerinden biri, performans ve stres testlerini gerçekçi senaryolarla yürütmek, sistem stabilitesini canlıya geçiş öncesinde garanti altına almaktır. Hershey’de bu süreçlerin ihmal edilmesi, “tatlı” bir başarı hikâyesi yerine acı bir kriz doğurmuştur.
Sonuç: Basis Ekibini Görünmez Şef Olarak Görmek
SAP projeleri, yalnızca iş süreçlerinin dönüşümü değil, aynı zamanda karmaşık bir teknik mimari yolculuktur. Başarısız projeler bize şunu öğretiyor:
- Basis ekibi yalnızca “teknik destek” değil, projenin başlangıcından itibarenyer alması gereken stratejik bir ortaktır.
- Transport, test, performans optimizasyonu ve felaketten kurtarma süreçleri, proje planının çekirdek aktiviteleriolarak ele alınmalıdır.
- Basis’in proaktif uyarı ve önerileri dikkate alınmalıdır. Aksi halde, senfoni dağıldıktan sonra şefin orkestrayı toparlaması imkânsızdır.
Dünya çapında başarısız olmuş bu projelerden alınacak en net ders şudur: “Basis ihmal edilirse veya projeye geç dahil edilirse, en iyi fonksiyonel tasarıma sahip SAP projeleri bile büyük bir olasılıkla başarısız olacaktır.” Bir sonraki projenizde, Basis ekibinizi masanın başında, strateji oluştururken konumlandırın. Yatırımınızın karşılığını aldığınızı göreceksiniz.